EyeCatcher

De EyeCatcher installatie is ontstaan vanuit mijn wens om te experimenteren met technologie en van daaruit een esthetisch krachtig en beeldend werk neer te zetten. De basis van het werk is OpenCV, een Computer Vision library. Een library is een verzameling algoritmes, zodat je zelf niet het hele wiel opnieuw hoeft uit te vinden. Met OpenCV kun je een camera ‘intelligent’ maken. Je gebruikt de techniek om bijvoorbeeld beweging, gezichten en in dit geval ogen te detecteren.

Naast het neerzetten van een visueel interessant beeld - het ogen patroon is geïnspireerd door de album back cover van The Miracle van Queen - wilde ik ook experimenteren met interactie zonder dat er een knop aan te pas komt. Zo ontstond het idee om de bezoeker via een subtiele aanmoediging - come closer - dichterbij te lokken en het oog te ‘vangen’ (op te nemen) als de persoon in kwestie eenmaal dichtbij genoeg staat. Op die manier vult de installatie zich over tijd met korte loops van de ogen van toeschouwers.

Wat zien camera's eigenlijk?
De EyeCatcher is voor het eerst gepresenteerd op Bridges Enschede 2013. Het is interessant om te zien hoe het werk in 2018 (5 jaar later) opeens echt relevant wordt door maatschappelijke ontwikkelingen zoals de nieuwe privacywet. Vragen als ‘wat zien die camera’s eigenlijk’, ‘welke data verzamelen ze’ en ‘mag dat zomaar zonder mijn toestemming worden opgenomen’ worden nu pas gesteld. Technisch gezien kan ik natuurlijk meer dan enkel ogen opnemen en weer afspelen. Ik kan een beeld van het gezicht van iemand doorsturen naar services als Microsoft Azure Vision, Google Vision of Amazon Rekognition. Hierna krijg ik geschatte leeftijd, emotie, geslacht, ras etc. retour. Handig om zo het bezoekersprofiel van Tetem in kaart te brengen. Maar wie zegt me dat Google er zelf niet nog méér data uithaalt en mijn opgestuurde beeld ook nog even vastlegt in een database. Uiteindelijk zijn jouw data hun businessmodel.

Kritische gebruikers
Het is belangrijk om de jeugd al van jongs af aan te onderwijzen over de digitale wereld, bv. met een leerlijn als Mediawijsheid en Digitale Media en vakken als Computational Thinking en programmeren. Niet alleen om kinderen en jong volwassenen inzicht te geven in de mogelijkheden van technologie, maar vooral ook om hen op te leiden tot kritische gebruikers van o.a. social media.

Kunstenaars, ontwerpers, programmeurs en marketeers bedenken de meest geweldige producten en diensten met nieuwe technologie. Vaak was privacy een bijzaak. Dankzij de huidige privacywet verandert dit gelukkig; Privacy by design staat nu duidelijk op de agenda. De wetgeving verplicht ontwerpers om in heldere taal uit te leggen wat de technologie precies aan data verzamelt.

Na ingang van de nieuwe privacywetgeving, was het even de vraag of de EyeCatcher nog wel tentoongesteld kon worden. Een gebruiker moet namelijk altijd een actieve handeling verrichten (zoals een vinkje zetten voor een nieuwsbrief) om toestemming te geven voor het vastleggen van beeld. In het geval van de EyeCatcher zijn er geen vinkjes, maar moet je wél actief dichterbij komen om de installatie te activeren. Uiteindelijk is de keus dan ook aan jou als bezoeker; laat je je oog vangen of niet?

~ Kasper Kamperman is docent aan de opleiding Creative Media & Game Technologies van Saxion. Daarnaast ontwerpt en ontwikkelt hij eigen projecten als Lumiflow en followradio.stream. Kijk voor meer informatie op kasperkamperman.com

In het voorjaar van 2018 toonde Tetem de tentoonstelling Counting Digital Sheep over in hoeverre en op welke manier kunst en ontwerp een bijdrage kunnen leveren aan het denken over en werken aan vraagstukken op het gebied van sociale en digitale veiligheid. Deze tentoonstelling, met o.a. het werk EyeCatcher van Kasper Kamperman, reist door naar Avans Hogeschool in Den Bosch en zal daar onder de titel Big Brother or Smart Sister? te zien zijn van 30 november tot en met 20 december 2018.