Sisyfus wint

Meestal begint je maakproces met een tekst of een idee, maar altijd met een lege vloer. Deze keer niet. Het ontwikkelen van de theatervoorstellingen kreeg meteen een slinger: de vloer was verre van ‘leeg’.

De ruimte waarin de installatie Double Compass van Lawrence Malstaf staat, is tezamen met dat kunstwerk een geschenk. Alsof het vier muren zijn waarbinnen het creatief proces begeleid wordt. Er is sprake van twee op zichzelf staande werkelijkheden. Steeds als ik in Compass de ruimte onderzocht, ervaarde ik de schokken, de weerstanden van een onzichtbare wereld. Was de installatie inactief, dan reageerde de ruimte; een plek met pilaren, de consequente echo en zichtbare muren. Steeds weer wekte ik de onzichtbare wereld op, om daarna weer af te zwakken tot de ruimte.

Met het theaterstuk ‘Sisyfus wint’ besloot ik tussen ruimte en opgewekte werkelijkheid te gaan zitten. Dat bood mij meer dan ik kon vermoeden. De mythe van Sisyfus verhaalt over de Thebaanse koning Sisyfus die de goden Zeus, Hades, Thanatos en Persefone steeds te slim af was. Dit bleef niet ongestraft. In de onderwereld moest Sisyfus een rots van de voet naar de top van een berg zeulen, de rots op de top zetten, om hem er vervolgens weer af te zien rollen. En dit telkens opnieuw, tot in de eeuwigheid.

De strijd (weerstand) tussen (kunst)werkelijkheid en ruimte inspireerde niet alleen tot het schrijven van de tekst over Sisyphus, maar hielp ook in de regie. Zowel de specifieke ruimte in Tetem als de installatie Compass geven aanwijzingen hoe het stuk gespeeld dient te worden. Het meest concrete voorbeeld is het wel of niet bestaan van onzichtbare ‘wanden’ op de lichtvlakken. Is de installatie actief, dan bestaan deze wanden als ervaarbare weerstand. Is Compass inactief, dan is de wereld onbestaand. Er is geen weerstand bij de lichtvlakken.

Stenen sterveling
De theatervoorstelling ‘Sisyfus wint’ speelt zich af op een vakantieresort. Sisyfus gebruikt het resort als wraak op de goden en viert er zijn overwinning. Waar de mythe geen rekening mee houdt, is het ideaal van de moderne sportschool: veel trainen maakt sterk. De sportschool van Sisyfus is eeuwig. Het bewustzijn raakt langzaam in een vegetatieve toestand. Totdat de god Thanatos de sterveling bezoekt om hem toch maar te verlossen. En daar begint het stuk: door de ontmoeting met de dood ontstaat er een dag in de eeuwigheid en komt Sisyfus bij zinnen. Hij merkt dat eeuwen zwoegen hem sterk hebben gemaakt, sterker dan alle wanden van de realiteit. Een stenen sterveling. Samen met twee andere gevangen goden viert hij zijn vakantie en zijn wraak.

~ geschreven door Bran Remie van de Twentse Kunst Alliantie (TKA). Bran heeft samen met Simon Wagter een aantal theatervoorstellingen ontwikkeld die geïnspireerd zijn door Double Compass. Door een samenspel aan te gaan met de onzichtbare wereld van Compass onderzoeken de twee theatermakers wat voorbij de ervaring van dit levend kunstwerk ligt.