Soms zie je een beeld en dan denk je: dit vertelt alles!

Documentair fotograaf Henk Wildschut fotografeerde sinds 2005 de vluchtelingensituatie van duizenden migranten in havenstad Calais, die de hoop koesterden om naar Engeland over te steken. Op 11 oktober gaf Wildschut in de foyer van Tetem een lezing over zijn fascinatie voor Calais en zijn omvangrijke fotoproject.

Hutten in het bos vertellen verhaal
“Mensen die een droom hadden over een beter leven, leefden in zelfgebouwde hutten in de bossen van Calais. Wat me intrigeert is de dualiteit; enerzijds het drama en de verschrikking, anderzijds de schoonheid. Monumentale beelden van migranten die proberen te overleven in een moeilijke situatie. Voor de serie Shelter heb ik geen mensen gefotografeerd. Als ik ze fotografeer wordt hun tijdelijke status van illegaliteit vastgelegd en daarmee permanent. De hutjes die mensen bouwen en waar ze in leven, vertellen veel over hun persoonlijkheid. Ondanks de harde werkelijkheid proberen mensen, haast tegen de klippen op, iets van gezelligheid te creëren.” In 2009 wordt het kamp in de bossen ontruimd.

Ville de Calais
Begin 2015 bereikt de vluchtelingenstroom een hoogtepunt en keert Wildschut terug naar Calais. “Het bos zat weer tot de nok toe vol. De vluchtelingen werden verplaatst naar de duinen. Ik zag hoe een weg werd aangelegd, er kwamen lantaarnpalen, stroom en water. Mensen gingen niet zitten afwachten, ze bouwden huisjes. Er kwamen winkels, restaurantjes en bedrijfjes. Er werd geld verdiend. Er ontstond een stad.”

Wildschut komt met grote regelmaat terug en legt het ontstaan van een secundaire wereld vast in beeld. “Ik ben een stalker in beeld. Ik wil dat mensen loskomen van vooringenomen ideeën, dat je altijd de beelden die je ziet bevraagt. Niets is wat het lijkt.” Ondertussen kent Wildschut veel mensen in het kamp, sommigen van hen portretteert hij ook. “Er was een restaurant dat afbrandde na de eerste ontruiming. Tien uur later stond de eigenaar alweer een nieuwe winkel te timmeren. Mensen zijn heel flexibel in het vormgeven van hun leven. Na de eerste ontruiming ontstond weer een nieuwe stad, maar deze was grimmiger en onveiliger dan de eerste. Door de ontruiming was de natuurlijke orde en organisatiestructuur helemaal omver gegooid.”

In oktober 2016 wordt ‘The Jungle’ definitief ontruimd. Wildschut rondt zijn project af in de vorm van een boek getiteld ‘Ville de Calais’. “Het is het monument van een tijdperk.” Afgelopen zomer werd Ville de Calais bekroond met de internationale Arles Prix du Livre 2017. Het boek werd tevens genomineerd voor de Aperture Award Best PhotoBook 2017.

Wildschut besluit zijn lezing met een filmpje over een vluchteling uit Afghanistan die vanuit een telefooncel naar huis belt. “Zeg maar dat ik er al ben”, vraagt hij zijn broer door te geven aan de rest van de familie.

Henk Wildschut exposeert van 26 oktober t/m 26 november met Ville de Calais in Tetem. De tentoonstelling is onderdeel van de Fotomanifestatie Enschede.