The Silent Majority / Are you talking to me?

Door Tetem ben ik, samen met vijf andere kunstenaars, uitgenodigd om onderzoek te doen en een projectvoorstel te ontwikkelen voor Silent Majority, een project-tentoonstelling waarin kunstenaars de mogelijkheden onderzoeken om deze gematigde middengroep een stem en gezicht te geven.

Are you talking to me?
De eerste vraag die bij mij opkwam was: ‘Maak ik deel uit van die Silent Majority’? Wie zijn de ‘Boze Burgers’? Ben ik zelf niet regelmatig één van hen? Hoe vaak hoor ik niet bij een onofficiële groep, die allen afzonderlijk, om voor hen persoonlijk moverende redenen hun mond houden?

Hoe te beginnen
Ik bezocht op 18 mei jl. in Cultuurhuis De Trefkoele in Dalfsen het congres van Trendbureau Overijssel met het thema: ‘De politiek en het volk; hoe hoort u de stem van de zwijgende meerderheid?’ Een communicatiewetenschapper en een communicatiestrateeg, spraken over hoe de politiek in contact kan komen met de ‘Silent Majority’. In groepjes werd hierover doorgepraat. Wat mij bij bleef is dat de samenstelling van de Silent Majority bestaat uit elkaar overlappende ‘bubbels’ waar mensen in ‘acteren’ en dat empathie het sleutelwoord is binnen alle te ontwikkelen strategieën.

Mijn visie op kunst
Als dramadocent in het HBO-onderwijs kon ik niet wennen aan beklemmende opleidingsstructuren. Ik koos ervoor om als beeldend kunstenaar verder te gaan. Ik deed een stap terug naar mijn eigen binnenwereld.

“Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten. En zit in 't binnenst van mijn ziel ten troon.”

Deze veelvuldig geciteerde regels van Willem Kloos spreken mij aan. En ook zijn visie op kunst: ‘Kunst is de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie.’

Binnen mijn werk als kunstenaar en tentoonstellingsmaker vind ik gelegitimeerde vrijplaatsen, waar ik mij kan verhouden tot de (kunst-)wereld. Binnen beide ‘rollen’ is het voor mij een uitdaging om de wereld te tonen in al zijn tegenstrijdigheden en complexiteit. Mijn kunst en de door mij samengestelde tentoonstellingen zijn nooit politiek belerend noch pamflettistisch. Eerder spiegelend en bevragend. En de hierin vervatte antwoorden zullen vragen blijven, zodat niets onveranderlijk blijkt.

Mijn wereldbeeld
Gedurende de laatste drie decennia is de wereld op vele gebieden ingrijpend veranderd. De twee belangrijkste keerpunten zijn de val van de Berlijnse Muur en 9/11 geweest. De machtsverhoudingen op zowel lokaal als mondiaal niveau zijn sindsdien versneld gepolariseerd. Het afgelopen jaar was een jaar vol woede. Trump, Erdogan, Poetin, Asad, racisme, Brexit, Oekraïne, gentech: het gaat er heftig aan toe. Het wereldnieuws maakt veel mensen boos. In Duitsland spreken ze over de “Wutbürger”. Bij Wutbürgers denk je al gauw aan populisten. En dat is geen wonder. In de beeldvorming worden ‘rationele’ progressieven vaak tegenover ‘emotionele’ populisten gezet. Het feit dat populisten ook geldige argumenten kunnen hebben en dat progressieven ook een gevoelsleven hebben, wordt vaak gemakshalve buiten beschouwing gelaten.

Wat wil ik gaan doen?
In 1994 maakte ik twee schilderijen over het thema individu versus groep. ‘Groepsportret’ toont een ondefinieerbare groep personen zoals familie, leden van een club of collega’s binnen een bedrijf die samen worden geportretteerd. ‘Mag het een onsje meer zijn’, verbeeldt een ‘pakket mensen’ waar één persoon naast staat. Wie is die buitenstaander? Van deze twee doeken ga ik een ‘remake’ maken. Het wordt een werk waarbij ik vanuit de diverse ‘bubbels’ waarbinnen ik ‘acteer’ mensen ga betrekken bij het tot leven brengen van de fictieve personages die op deze doeken zijn afgebeeld. De media die ik hierbij ga inzetten zijn fotografie, tekst, video en tekenen.

~ geschreven door Pim Trooster

In de projecttentoonstelling Silent Majority onderzoeken kunstenaars de mogelijkheden deze gematigde middengroep een stem en gezicht te geven. Het project is een samenwerking tussen Trendbureau Overijssel en Tetem. De tentoonstelling vindt plaats van 30 november 2017 t/m 4 maart 2018 in Tetem. Zes kunstenaars hebben dit jaar meegedaan aan de onderzoeksfase van dit project en hebben diverse congressen in Overijssel bijgewoond. Zij hebben allen een projectvoorstel ingediend. Vier kunstenaars zijn uiteindelijk geselecteerd voor de tentoonstelling: Gunter Gruben, Viktoria Gudnadottir, Domenique Himmelsbach de Vries en Anne-Marie Meertens. Het voorstel van Pim Trooster gaf onvoldoende een beeld van hoe de middengroep een stem krijgt. Pim heeft aangegeven zijn idee desondanks uit te willen voeren. Uiteraard blijven wij de realisatie hiervan graag volgen.